موم ارتودنسی چیست و چه کاربردی دارد؟ (راهنمای کامل به زبان ساده)
در طول درمان ارتودنسی (به ویژه در روزهای ابتدایی پس از نصب براکت ها)، بسیاری از بیماران دچار ناراحتی، سوزش یا زخم در بخش های داخلی دهان می شوند. یکی از ساده ترین و مؤثرترین روش ها برای کاهش این مشکلات، استفاده از موم ارتودنسی است. اما موم یا وکس ارتودنسی دقیقاً چیست و چگونه باید از آن استفاده کرد؟ در این مقاله، با زبانی ساده اما علمی، به معرفی کامل این ماده مهم می پردازیم.
موم ارتودنسی چیست؟
موم ارتودنسی ماده ای نرم، بی ضرر و معمولاً بی بو و بی مزه است که روی براکت ها یا سیم های فلزی ارتودنسی قرار می گیرد تا از تماس مستقیم آن ها با بافت های داخلی دهان مانند لب، گونه و لثه جلوگیری کند. این موم به نوعی نقش یک لایه محافظ را ایفا می کند و از ایجاد زخم، التهاب و درد جلوگیری به عمل می آورد.
موم ارتودنسی چگونه ساخته می شود؟
وکس ارتودنسی از ترکیب چند ماده بی خطر و مناسب برای استفاده در دهان تهیه می شود. ترکیب اصلی آن معمولاً شامل موارد زیر است:
- پارافین یا موم زنبور عسل: این مواد پایه اصلی موم ارتودنسی را تشکیل می دهند. هر دو نرم، بدون بو و بی مزه هستند و در دمای بدن به راحتی قابل فرم گیری اند.
- روغن های معدنی یا گیاهی: این روغن ها به مقدار کم به ترکیب افزوده می شوند تا بافت موم نرم تر و استفاده از آن ساده تر شود.
- طعم دهنده های خوراکی (در صورت نیاز): در برخی از انواع موم ها، از طعم دهنده های بی ضرر مانند نعناع استفاده می شود تا هنگام قرار گرفتن در دهان حس خوشایندتری ایجاد کنند.
این ترکیبات پس از ذوب شدن و ترکیب کامل، در قالب های کوچک ریخته می شوند و پس از خنک شدن، بسته بندی و آماده مصرف می گردند.
چه کسانی به وکس ارتودنسی نیاز دارند؟
اغلب افرادی که تحت درمان با براکت های فلزی یا سایر تجهیزات ارتودنسی قرار دارند (به ویژه در هفته های ابتدایی)، ممکن است به موم ارتودنسی نیاز داشته باشند. این نیاز در شرایطی مانند موارد زیر شایع تر است:
- بروز سایش یا تحریک در بافت نرم دهان
- شل شدن یا شکستگی براکت ها
- بیرون زدگی سیم ها
- وجود زخم یا التهاب مداوم در دهان
مزایای استفاده از موم ارتودنسی چیست؟
- کاهش فوری درد و سوزش (به دلیل ایمن کردن وسایل ارتودنسی)
- جلوگیری از گسترش زخم ها
- تسهیل صحبت کردن و غذا خوردن
- امکان ادامه روند درمان بدون وقفه
- محافظت از ناحیه آسیب دیده تا زمان مراجعه به ارتودنتیست
نحوه صحیح استفاده از وکس ارتودنسی به چه صورت است؟
برای استفاده صحیح از موم ارتودنسی، مراحل زیر توصیه می شود:
- ابتدا دست ها را با آب و صابون بشویید و خشک کنید.
- مقدار کمی از موم (به اندازه یک نخود) جدا کرده و بین انگشتان کمی گرم کنید تا نرم شود.
- سطح براکت یا سیمی که موجب ناراحتی می شود را خشک کنید.
- موم نرم را نرم کنید و آن را را روی بخش موردنظر قرار دهید.
- سپس با انگشت فشار دهید تا به خوبی در جای خود ثابت شود.
توجه: سطح مرطوب موجب عدم چسبندگی موم می شود. خشک کردن محل قبل از استفاده بسیار مهم است.
اگر وکس ارتودنسی را قورت دهم چه می شود؟
در صورتی که موم به طور تصادفی بلعیده‌شود، معمولاً خطری برای سلامتی ندارد. این مواد از ترکیبات ایمن و غیرسمی تهیه می شوند. با این حال، توصیه می شود که موم در حین خوردن غذا یا خواب به طور طولانی مدت در دهان باقی نماند.
چند بار در روز می توان از موم استفاده کرد؟
هر زمان که احساس ناراحتی وجود داشته باشد، می توان از موم استفاده نمود. بهتر است پس از هر وعده غذایی، موم قبلی را بردارید، ناحیه موردنظر را تمیز و خشک کنید و در صورت نیاز، موم جدید جایگزین گردد.
آیا موم ارتودنسی تنها برای براکت های فلزی قابل استفاده است؟
خیر. هر نوع ارتودنسی که باعث تحریک بافت نرم دهان شود، ممکن است نیاز به استفاده از موم داشته باشد. برای مثال، در ارتودنسی لینگوال (براکت هایی که پشت دندان نصب می شوند) یا سیم های نگهدارنده نیز ممکن است وکس ارتودنسی کاربرد داشته باشد.
در چه مواردی باید به متخصص مراجعه کرد؟
موم ارتودنسی تنها یک راهکار موقتی است. در صورتی که علائم زیر ادامه دار یا شدید باشند، مراجعه به ارتودنتیست ضروری است:
- زخم هایی که بهبود نمی یابند
- درد شدید یا التهاب گسترده
- شکستن یا خارج شدن سیم ها یا براکت ها
از کجا موم ارتودنسی بخریم؟
وکس در اکثر داروخانه ها، فروشگاه های تجهیزات دندان پزشکی یا مطب های ارتودنتیست در دسترس است. این محصول قیمت بالایی ندارد و یک بسته کوچک آن می تواند تا چند هفته مورد استفاده قرار گیرد.
جایگزین موم ارتودنسی چیست؟
اگر موم ارتودنسی در دسترس نباشد یا به دلایلی قابل استفاده نباشد، می توان از چند گزینه ی جایگزین استفاده کرد. البته این جایگزین ها معمولاً برای مدت کوتاه و موقتی مناسب اند، نه به عنوان راه حل دائمی:
سیلیکون های دندانی مخصوص ارتودنسی
این سیلیکون ها دقیقاً برای همان کاربرد موم طراحی شده اند اما دوام بیشتری دارند و کمتر در دهان حل می شوند. شکل پذیری آن ها نیز بالاست و معمولاً در برابر حرارت دهان مقاوم ترند.
شمع پارافینی نرم (غذایی)
اگر موم ارتودنسی ندارید، می توانید از شمع های پارافینی بی بو و بدون رنگ (مانند شمع های مخصوص کیک تولد) استفاده کنید.پیش از مصرف باید آن را کمی گرم کرده و حالت دهید، اما فقط برای چند ساعت قابل استفاده اند و نباید آن را قورت داد.
آدامس بدون قند (موقت)
در شرایط اضطراری، می توان آدامس بدون قند را کمی جوید و سپس روی قسمت زخم ساز براکت قرار داد. این روش فقط برای مدت بسیار کوتاه مناسب است و باید هرچه سریع تر با موم اصلی جایگزین شود.
پاسخ به سؤالات پرتکرار درباره وکس ارتودنسی
به طور معمول، موم تا زمان وعده غذایی بعدی قابل استفاده است، اما توصیه می شود حداکثر هر ۶ تا ۸ ساعت تعویض شود.
خیر، اما استفاده بی مورد ممکن است به تجمع باکتری منجر شود. در صورت عدم نیاز واقعی، بهتر است از مصرف آن اجتناب شود.
بله، اگرچه بیشتر انواع آن بی مزه هستند، برخی برندها موم هایی با طعم های میوه ای یا نعنایی نیز تولید کرده اند.
