7 تا از بهترین راه های کاهش زمان ارتودنسی دندان را بشناسید

درمان ارتودنسی، برخلاف ظاهر ساده اش، یک فرآیند زیستی-مکانیکی پیچیده است که نه تنها به حرکت دندان ها، بلکه به پاسخ بیولوژیک بافت های اطراف نیز وابسته است. بنابراین نمی توان انتظار داشت صرفاً با فشار بیشتر یا دستگاه های پیچیده تر، این مسیر را با سرعتی غیرواقعی طی کرد. اما خبر خوب این است: در حال حاظر راه های کاهش زمان ارتودنسی در دسترس است که می توانند زمان درمان را به شکلی علمی و ایمن کاهش دهند. (بدون آنکه کیفیت نهایی درمان قربانی شود.) تمام ناگفته های “چگونه زمان ارتودنسی را کاهش دهیم؟” در این نوشتار از مجله دندانپزشکی لبخندفا مورد بررسی قرار می گیرد.

مدت زمان ارتودنسی چقدر است؟

به طور میانگین 1.5 سال طول می کشد تا دندان ها مرتب شوند و یا فک ها در موقعیت مناسب قرار بگیرند. تخمین مدت زمان دقیق چندان کار آسانی نیست زیرا هر شخص وضعیت منحصر به فردی دارد و همه مانند هم نیستند. بعضی ها ممکن است زیر 1 سال و بعضی دیگر به دلیل مسائل پیچیده بیشتر از 2 سال درمان شوند.

دلیل طولانی شدن زمان ارتودنسی چیست؟

در بخش زیر می توانید به طور خلاصه مهم ترین دلایل طولانی شدن زمان ارتودنسی را مرور کنید:

• عدم همکاری بیمار: استفاده نکردن از کش ها، مراجعه نامنظم یا بی توجهی به دستورات پزشک.
• آسیب به دستگاه ارتودنسی: شکستن براکت یا سیم باعث توقف و تأخیر در درمان می شود.
• بهداشت ضعیف دهان: التهاب و پوسیدگی نیاز به توقف درمان و درمان های جانبی دارد؛ هر گونه مشکلات دندانی مانند پوسیدگی دندان یا بیماری لثه باید بموقع شناسایی و درمان شوند.
• زمان نامناسب شروع درمان: آغاز زودهنگام یا خیلی دیر می تواند روند درمان را طولانی تر کند.
• انتخاب روش نامناسب: اگر روش ارتودنسی با شرایط بیمار هم خوان نباشد، درمان ناکارآمد می شود.
• مشکلات نهفته فکی یا دندانی: نهفتگی دندان، مقاومت استخوان یا چرخش شدید حرکت دندان ها را کند می کند.
• وقفه های خارج از کنترل: بیماری، مهاجرت، بارداری یا محدودیت مالی می تواند درمان را متوقف کند.
• حضور بیماری های خاص: اختلال گوارشی رفلاکس معده یا بیماری های زمینه ای.
• مصرف داروهای خاص: اثرگذاری منفی داروهای خاص مصرفی روتین زندگی بر سطح تراکم استخوان فکی.

مهم ترین و عملی ترین راه های کاهش زمان ارتودنسی چه هستند؟

به طور کلی روش های زیر می توانند تا حدی منجر به کاهش مدت زمان ارتودنسی شوند:

۱.  انتخاب زمان مناسب برای شروع ارتودنسی

زمان شروع ارتودنسی یکی از مؤثرترین عوامل در تعیین مدت درمان است. اما این به معنای آغاز زودهنگام نیست. نکته کلیدی، تشخیص درست زمان مداخله است. یعنی زمانی که فک هنوز در حال رشد است و درمان می تواند با کمترین مقاومت و بیشترین بازده انجام شود.

در برخی کودکان، درمان زودتر به کنترل رشد فک کمک می کند. در برخی دیگر، باید تا کامل شدن رویش دندان های دائمی منتظر ماند. این تصمیم باید توسط ارتودنتیست، پس از بررسی دقیق شرایط رشدی، آناتومی فک و نوع ناهنجاری اتخاذ شود. آغاز به موقع ارتدنسی در زمان درست، یعنی کاهش نیاز به درمان های سخت و کوتاه تر شدن مسیر مرتب شدن دندان ها. این مداخله به موقع خودش از بهترین راه های کاهش زمان ارتودنسی است.

۲. همکاری کامل با متخصص ارتودنسی

درمان ارتودنسی، حتی اگر با بهترین تجهیزات و دقت علمی انجام شود، بدون همکاری فعال بیمار به نتیجه مطلوب نمی رسد. عدم استفاده منظم از کش های بین فکی، مراجعه نکردن طبق برنامه یا بی توجهی به آسیب های جزئی مثل شل شدن براکت ها:

• درمان را کند می کنند.
• دندان ها طبق برنامه حرکت نمی کنند،
• طرح درمان عقب می افتد
• و در برخی موارد نیاز به بازطراحی کامل پیش می آید.

بنابراین همکاری دقیق بیمار، به ویژه در استفاده از وسایل جانبی و رعایت نکات مراقبتی، یکی از مؤثرترین راه ها برای کاهش مدت درمان است.

۳. استفاده از سیستم های ارتودنسی به روز تر (از جدیدترین راه های کاهش زمان ارتودنسی)

یکی از دلایل پیشرفت ارتودنسی در دهه های اخیر، توسعه سیستم های کم اصطکاک مانند براکت های سلف لیگیت است. این براکت ها برخلاف سیستم های سنتی، نیاز به کش یا سیم ثانویه ندارند و به کمک طراحی خاص خود، حرکت دندان ها را با مقاومت کمتر و فشار یکنواخت تر انجام می دهند. نتیجه آن است که:

• تعداد جلسات کمتر می شود
• تنظیم ها با فاصله بیشتر انجام می شود
• نیروها کنترل شده تر و کم دردترند

در برخی بیماران، این سیستم ها می توانند طول درمان را به شکل چشمگیری کاهش دهند، به شرط آنکه شرایط دهانی و نوع ناهنجاری اجازه چنین انتخابی را بدهد.

۴. کمک گرفتن از روش های تسریع زیستی حرکت دندان ها

حرکت دندان، فرآیندی زیستی است که بافت استخوان فک نیز در آن درگیر می شود. در سال های اخیر، روش هایی تحت عنوان تسریع زیستی (Bio-acceleration) توسعه یافته اند تا این واکنش را تحریک کرده و فرآیند را سرعت ببخشند.

از جمله بهترین راه های کاهش زمان ارتودنسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تحریک با ارتعاش های خفیف روزانه
• جراحی های محدود برای افزایش بازسازی استخوان (Corticotomy)
• استفاده از لیزرهای کم توان برای افزایش متابولیسم بافتی

این روش ها علمی و مؤثرند، اما فقط برای برخی بیماران قابل استفاده اند و باید با تشخیص متخصص ارتودنسی اجرا شوند.

۵. رعایت کامل بهداشت دهان و دندان

درمان ارتودنسی بدون بهداشت مناسب دهان و دندان، در بسیاری موارد متوقف یا مختل می شود. براکت ها و سیم ها محیط مناسبی برای گیر کردن غذا و تجمع پلاک فراهم می کنند. در نتیجه اگر بهداشت رعایت نشود، التهاب لثه، پوسیدگی یا حتی تحلیل استخوان ایجاد می شود. عواقب آن چیست؟

• توقف درمان تا بهبود عفونت
• نیاز به ترمیم یا تعویض براکت ها
• کند شدن پاسخ حرکتی دندان ها

در کل درمان ارتودنسی یک مسیر فیزیولوژیک است که تنها در شرایط سلامت کامل دهان، با سرعت مطلوب پیش می رود. اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود حتی استفاده از راه های کاهش زمان ارتودنسی نیز کمکی به شما نمی کند.

۶.  مراقبت از وسایل ارتودنسی

براکت ها سازه های ظریفی هستند که برای تحمل نیروی مشخصی طراحی شده اند. جویدن غذاهای سفت، باز کردن اجسام با دندان، یا حتی مسواک زدن خشن، به سادگی می تواند آن ها را بشکند یا شل کند. هر بار که این اتفاق بیفتد، یعنی:

• چند روز تا چند هفته عقب افتادگی
• نیاز به اصلاح یا حتی شروع مجدد بخشی از درمان

در عمل، این اختلال ها مجموعاً ماه ها به درمان اضافه می کنند. مراقبت از براکت ها یعنی محافظت از زمان و سرمایه ای که برای درمان صرف شده است.

بیش تر بخوانید: مسواک بین دندانی چیست؟

۷. انتخاب درمان متناسب با ویژگی های هر فرد

درمان ارتودنسی موفق و سریع، یک نسخه عمومی نیست. هر بیمار، با توجه به سن، نوع ناهنجاری، سبک زندگی، نیازهای زیبایی شناسی و حتی توان همکاری، به یک برنامه شخصی سازی شده نیاز دارد. گاهی استفاده از الاینرهای شفاف (مانند اینویزالاین) بهترین گزینه است. گاهی براکت های فلزی کلاسیک کارآمدترند. در برخی موارد، ترکیبی از روش ها از بهترین راه های کاهش زمان ارتودنسی است.

چگونه سرعت درمان ارتودنسی را افزایش دهیم؛ راهکارهای پزشکی

افرادی که در مسیر درمان ناهنجاری های دهانی هستند، حتما جویای راهکارهای درمانی پزشکی برای دستیابی به پاسخ سوال “چگونه زمان ارتودنسی را کاهش دهیم” می باشند؛ برای درک و آگاهی روشن جهت تصمیم گیری صحیح، لازم است تا با رایج ترین متُدهای درمان پزشکی تسریع زمان ارتودنسی آشنا شوید:

• بریس های خود قفل شونده: عدم نصب کش های اورینگ؛ تنظیم گیره داخلی برای تثبیت موقعیت مکانی سیم ارتودنسی. کم کردن سطح سایش تجهیزات درمان. (برای همه شرایط مناسب نیست، بالا بودن هزینه نسبت به بریس های فلزی ثابت سنتی و راحت بودن پاکیزه سازی و تمیز کردن بریس ها.)
• ارتودنسی شتاب دهنده: اعمال امواج لرزشی خیلی ملایم و متعادل به دندان های دچار بی نظمی؛ باعث بهتر هدایت شدن واحدهای دندانی و تثبیت موقعیت مکانی الاینرهای درمان. (نیازمند استفاده بسیار منظم از دستگاه به صورت روزانه، موثر در کاهش درد ارتودنسی و راحتی استفاده از ارتودنسی شتاب دهنده در منزل)
• ویلکو: تضعیف لایه های متشکل سطح رویی نواحی مجوار واحدهای دندانی؛ تا 70% افزایش سرعت حرک دندان های دچار بی نظمی به موقعیت مکانی صحیح. (بالا بودن هزینه درمان، نیازمند اجرای جراحی کوچک، نیازمند همکاری با یک جراح متخصص و باتجربه، نیازمند زمان کوتاه برای تجدید قوا، موثرترین راه های کاهش زمان ارتودنسی و مناسب برای ناهنجاری های بسیار پیچیده)
• میکرو استئوپرفوریشن: ایجاد سوراخ هایی با ابعاد بسیار کوچک در بافت های متشکل لثه و ساختار استخوان جهت تسریع سرعت حرکت واحدهای دندانی دچار بی نظمی. (نیازمند اجرای عملیات در چندین مرتبه، بالا بودن هزینه پرداختی برای انجام فرآیند، فقط در کلینیک اجرا می شود نه منزل توسط بیمار و موثر در تسریع روند درمان ارتودنسی)

مقایسه مدت زمان درمان ارتودنسی در کودکان و بزرگسالان

ردیف	مقایسه	کودکان	بزرگسالان
1️⃣	رشد و روش فعال فک و واحدهای دندانی؟	✅	❌
2️⃣	حضور کمتر ناهنجاری های شدید و مشکلات پیچیده؟	❌	✅
3️⃣	زیاد بودن مدت زمان درمان ارتودنسی؟	❌	✅
4️⃣	میزان اثرگذاری راه های کاهش زمان ارتودنسی؟	بیشتر	کمتر
5️⃣	کمک کننده به پیشگیری از شکل گیری ناهنجاری های پیچیده تر؟	✅	❌
6️⃣	دستیابی سریع تر به بهود طرح لبخند؟	✅	❌
7️⃣	کاهش احتمال به نیازمندی کشیدن دندان برای ارتودنسی؟	✅	❌
8️⃣	کاهش احتمال به نیازمندی جراحی فک برای ارتودنسی؟	✅	❌
9️⃣	همکاری بهتر تجهیزات سیستم ارتودنسی برای درمان با بدن؟	✅	❌

نتیجه گیری کنیم؟

شواهد و آمار تجربیات نشان داده اند که مدت زمان درمان ارتودنسی در سنین کودکی از بزرگسالی کمتر می باشد. به یاد داشته باشید که تنها می توان با اجرای چندین اصل کلیدی ساده و حیاتی قادر هستید تسریع درمان ارتودنسی را عملی کنید. شایان ذکر است که روش و رویش فعال ساختار فکین و بالا بودن سطح انعطاف پذیری بافت های متشکل استخوانی در سنین کودکی، باعث تسریع زمان درمان شده و دستیابی بیمار به نتایج موثرتری خواهد شد.

استفاده از مسواک مخصوص ارتودنسی برای پاکیزه سازی فضای دهان، استفاده از نخ دندان و دهانشویه مخصوص ارتودنسی برای استخراج مواد غذایی به دام افتاده در بین فواصل بین دندانی، توجه به دستورالعمل های تجویزی از سوی دندانپزشک متخصص برای به کار گیری تجهیزات درمان ارتودنسی، پیشگیری و جلوگیری از اعمال صدمات و آسیب دیدگی به براکت و بریس های ارتودنسی، رعایت رژیم غذایی صحیح و توجه 100 درصدی به ویزیت های دوره ای برای ارزیابی نتایج موفقیت آمیز درمان، بهترین راه های کاهش زمان ارتودنسی هستند که باید توسط بیمار رعایت شوند.

پاسخ به سوالات رایج بهترین راه های کاهش زمان ارتودنسی