ارتودنسی مجدد چیست؟ چرا نیاز به ارتودنسی دوباره است؟
ارتودنسی مجدد یا ارتودنسی دوباره به فرآیندی گفته می شود که در آن بیمار پس از انجام یک دوره ارتودنسی اولیه، به دلایل مختلفی نیاز پیدا می کند تا برای بار دوم یا حتی سوم درمان ارتودنسی را آغاز کند.
برخلاف تصور رایج که یکبار ارتودنسی را پایان مسیر می دانند، واقعیت این است که در برخی از موارد، تغییرات جسمی، عاداتی نادرست یا مشکلات ساختاری دهان و دندان باعث می شود نتایج به دست آمده از درمان اولیه دوام نیاورده یا حتی به حالت قبل بازگردد. در چنین شرایطی، ارتودنسی مجدد دندان تنها راه حل اصولی برای بازیابی تراز صحیح دندان ها و اصلاح عملکرد فک خواهد بود.
در ادامه با ما همراه باشید تا بیشتر درباره ارتودنسی دوباره، تفاوت آن با درمان اولیه، مراحل، عوارض و هر آنچه که باید درباره این نوع درمان بدانید آشنا شوید.
تفاوت ارتودنسی اولیه و مجدد
| ویژگی | ارتودنسی اولیه | ارتودنسی مجدد |
| هدف | ایجاد نظم درمانی پایه | اصلاح بازگشی یا درمان ناقص |
| پیچیدگی | معمولا بالا | بسته به موقعیت ممکن است کمتر یا مشابه |
| طول درمان | کامل و گاهی طولانی تر | معمولا سریع تر (6 ماه تا 2 سال) |
| هزینه | بالاتر _ با امکانات کامل | متغیر؛ گاهی کمتر یا بیشتر بسته به نیاز |
| پیچیدگی های بالینی | کمتر در بیماران جوان تر | گاهی پیچیده تر در بزرگسالان، نیاز به بررسی ریشه و بافت لثه |
دلایل نیاز به ارتودنسی دوباره چیست؟
عدم استفاده یا استفاده نادرست از ریتینر (نگهدارنده)
ریتینر ارتودنسی نقش حیاتی در تثبیت نتایج درمان دارد. استفاده نادرست یا بی توجهی به آن، یکی از علت های شایع ارتودنسی ناموفق است.
یکی از مباحث بسیار مهم درباره مراقبت های بعد از مرتب کردن دندان ها استفاده از ریتینر یا نگهدارنده به منظور تثبیت نتایج درمان و جلوگیری از کج شدن دوباره دندان ها است.
درمان اولیه ناقص یا اشتباه
در مواردی که درمان نخست توسط افراد غیرمتخصص یا با تشخیص ناقص انجام شده باشد، نتایج به گونه ای ماندگار نمی شود. به همین دلیل است که همواره توصیه می شود برای مرتب کردن دندان ها به دنبال بهترین متخصص ارتودنسی در تهران یا هر شهر و منطقه دیگری باشید.
فشار ناشی از دندان عقل
رشد دندان عقل می تواند دندان های مجاور را جابه جا کرده و نظم ایجاد شده را برهم بزند و نیاز به ارتودنسی برای بار دوم یا حتی گاها سوم شود. در این شرایط در صورت تشخیص دندانپزشک هر چه سریعتر اقدام به کشیدن دندان عقل کنید.
عادات دهانی نادرست
عادت هایی مانند دندان قروچه، مکیدن انگشت، جویدن ناخن و فشار زبان به دندان ها، می توانند به جابه جایی آن ها منجر شوند.
از دست دادن دندان و بیماری لثه
از دست دادن دندان بر اثر پوسیدگی، ضربه یا بیماری لثه، می تواند منجر به حرکت سایر دندان ها شود.
مراحل ارتودنسی مجدد دندان
- بررسی وضعیت دندان ها: ارزیابی کامل وضعیت دندان ها و فک توسط متخصص ارتودنسی با معاینه فیزیکی و تصویربرداری (رادیوگرافی) از دهان و فک بیمار.
- تشخیص نوع درمان مناسب: متناسب با حرکت و جابجایی دندان ها و ارزیابی سلامت ریشه، لثه و تحلیل های احتمالی، دکتر ارتودنسی اقدام به تنظیم برنامه درمانی دقیق می کند. ممکن است نیاز باشد از همان نوع دستگاه (بریس فلزی، سرامیکی) یا روش های جدید مثل الاینر شفاف یا ارتودنسی نامرئی که نوعی ارتودنسی متحرک استفاده شود.
- شروع درمان با توجه به شدت مشکل: ارتودنتیست (متخصص ارتودنسی) با بررسی وضعیت دندان ها و فکین در موارد خفیف تنها به کمک نگهدارنده می تواند وضعیت دندان ها را اصلاح کند اما در موارد شدید نیاز به ارتودنسی کامل است.
- تثبیت نتایج درمان: بعد از ارتودنسی دوباره نیز نیاز به استفاده از ریتینر به منظور جلوگیری از بازگشت نتایج درمان است.
عوارض ارتودنسی مجدد چیست؟
تحلیل ریشه دندان
یکی از مهم ترین نگرانی ها در درمان دوباره ارتودنسی تحلیل ریشه دندان است. این مشکل در صورتی رخ می دهد که ریشه دندان به دلیل فشار وارد شده توسط بریس ها کوتاه شوند. معمولا تحلیل جزئی ریشه دندان مشکل خاصی را ایجاد نمی کند اما در موارد شدیدتر می تواند باعث از دست دادن دندان ها شود.
به منظور در امان ماندن از این نوع عوارض ارتودنسی مجدد حتما به یک ارتودنتیست مجرب مراجعه کنید و در رعایت نکات مراقبتی کوشا باشید.
پوسیدگی، التهاب لثه و مشکلات بهداشتی
در صورت استفاده از بریس های ارتودنسی ثابت، بیماران با چالش هایی در هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن مواجه می شوند که این موضوع احتمال پوسیدگی دندان و بیماری های لثه همچون التهاب لثه را افزایش می دهد.
البته در صورت استفاده از مسواک ارتودنسی (مسواک بین دندانی)، خمیر دندان و نخ دندان ارتودنسی و البته زمان گذاشتن برای تمیز کردن دندان ها و بریس ها از این عارضه در امان خواهید بود.
اختلالات مفصل گیجگاهی–فکی (TMJ)
یکی از عوارض نادر ارتودنسی برای بار دوم، اختلالات مفصل گیجگاهی فکی است که با علائمی همچون درد فک، سر درد و اختلالات حرکتی فک نمود پیدا می کند. در صورت مشاهد این علائم حتما به ارتودنتیست خود مراجعه کنید.
حساسیت و زخم دهان
معمولا در صورت استفاده از دستگاه های ثابت ارتودنسی، امکان حساسیت و زخم دهان در ارتودنسی وجود دارد. این مشکل در اکثر مواقع موقتی است و پس از گذشت چند روز از نصب بریس ها از بین می رود.
احساس درد و ناراحتی
مشابه درمان اولیه در ارتودنسی دوباره نیز احتمال احساس درد و ناراحتی وجود دارد که این درد در اکثر مواقع قابل کنترل بوده و پس از گذشت چند روز از بین می رود.
مدت زمان طولانی تر و هزینه بیشتر
در صورت وجود پیچیدگی های بیشتر و در واقع ناموفق بودن کامل درمان اولیه، احتمال طولانی تر شدن درمان و البته افزایش هزینه ارتودنسی وجود دارد.
محدودیت در انتخاب روش درمانی
در ارتودنسی دوباره، به دلیل انجام ارتودنسی اولیه، همه روش های ارتودنسی دندان برای فرد مناسب نمی باشند و نیاز به ارزیابی و بررسی دقیق توسط متخصص متبحر است.
مدت زمان درمان ارتودنسی دوباره دندان ها چقدر است؟
یکی از سؤالات پرتکرار بیماران این است که ارتودنسی مجدد دندان چقدر طول می کشد؟ پاسخ به این پرسش به عوامل متعددی بستگی دارد؛ از جمله شدت ناهنجاری دندان ها، سن بیمار، نوع دستگاه ارتودنسی مورد استفاده، سلامت لثه ها و ساختار فک.
اما به طور کلی طول دوره ارتودنسی دوباره معمولاً بین ۳ تا ۱۸ ماه متغیر است. در موارد ساده و خفیف، به ویژه اگر مشکل فقط محدود به جابه جایی جزئی دندان ها باشد، ممکن است درمان در کمتر از ۶ ماه پایان یابد. اما در شرایطی که بیمار با مشکلات پیچیده تری مانند تحلیل ریشه، بازگشت شدید دندان ها یا اختلالات فکی مواجه باشد، دوره درمان می تواند طولانی تر شود و حتی به یک تا یک سال و نیم برسد.
هزینه ارتودنسی مجدد چقدر است؟
هزینه نصب مجدد براکت ارتودنسی (درمان ثانویه) کاملاً وابسته به نوع دستگاه مورد استفاده، نوع مشکل دندانی، سابقه درمان قبلی، نیاز به درمان های جانبی مانند جراحی فک، و همچنین تجربه و مهارت ارتودنتیست است.
در برخی مواقع هزینه ارتودنسی مجدد بسیار کمتر از درمان اولیه است اما در برخی مواقع نیز به دلیل تشدید مشکلات، هزینه شما بسیار بیشتر از درمان اولیه خواهد بود.
چگونه از نیاز به ارتودنسی دوباره دندان جلوگیری کنیم؟
پیشگیری از نیاز به ارتودنسی دوباره، نیازمند رعایت مجموعه ای از اقدامات تخصصی، بهداشتی و رفتاری است که باید به طور مستمر و اصولی انجام شود. یکی از مهم ترین گام ها در این مسیر، استفاده منظم و دقیق از ریتینر (نگهدارنده دندان) طبق دستور متخصص ارتودنسیاست.
ریتینرها نقش بسیار حیاتی در تثبیت موقعیت جدید دندان ها پس از پایان درمان ارتودنسی دارند و استفاده نکردن صحیح از آن ها یکی از اصلی ترین دلایل بازگشت دندان ها به حالت اولیه یا اصطلاحاً «Relapse» به شمار می رود. متخصصان بر این نکته تأکید دارند که پایبندی به برنامه استفاده از ریتینر، به اندازه ی خود درمان ارتودنسی اهمیت دارد.
یکی دیگر از موارد بسیار مهم برای جلوگیری از انجام ارتودنسی دوباره، انتخاب متخصص متبحر و با تجربه است؛ در واقع ارتودنتیست مجرب با تجربه ای که دارد، تشخیص اولیه را به درستی انجام می دهد و بهترین روش ارتودنسی دندان را مختص هر فردی انتخاب می کند. در ادامه می توانید لیستی از بهترین متخصصین ارتودنسی نقاط مختلف تهران و سایر شهرها را ببینید:
- بهترین ارتودنتیست در قیطریه
- بهترین متخصص ارتودنسی در دولت
- بهترین متخصص ارتودنسی در دروس
- بهترین متخصص ارتودنسی در اندرزگو
- بهترین متخصص ارتودنسی در شهرک غرب
- بهترین متخصص ارتودنسی در چیذر
- بهترین متخصص ارتودنسی در میرداماد
- بهترین متخصص ارتودنسی در جردن
- بهترین متخصص ارتودنسی در کرج
- بهترین متخصص ارتودنسی در فرمانیه
- بهترین متخصص ارتودنسی در سعادت آباد
علاوه بر این، رعایت دقیق بهداشت دهان و دندان در طول ارتودنسی برای جلوگیری از مشکلاتی مانند پوسیدگی، التهاب لثه و بیماری های پریودنتال بسیار حیاتی است. استفاده روزانه از مسواک، نخ دندان و دهان شویه و همچنین انجام چکاپ منظم دندانپزشکی (حداقل سالی یک بار)، نقش مهمی در حفظ سلامت ساختارهای نگهدارنده دندان دارد. در غیر این صورت، حتی اگر دندان ها به خوبی صاف شده باشند، باز هم ممکن است به دلیل تحلیل لثه یا تضعیف استخوان فک، دچار جابجایی مجدد شوند.
جمع بندی نهایی
ارتودنسی مجدد درمانی تخصصی برای اصلاح مشکلاتی است که پس از پایان دوره درمان اولیه ظاهر شده اند؛ مشکلاتی مانند بازگشت دندان ها به موقعیت قبلی، تغییرات ساختاری در فک، عادات نادرست دهانی، یا درمان اولیه ای که به طور کامل یا اصولی انجام نشده است.
این فرآیند ممکن است پیچیده تر از درمان نخست باشد و معمولاً به ارزیابی دقیق، تخصص بالای ارتودنتیست، صرف زمان بیشتر و گاهی هزینه بالاتر نیاز دارد. با این حال، ارتودنسی دوباره دندان فرصتی برای بازگرداندن نظم دندانی، بهبود عملکرد فک و رسیدن به لبخندی سالم و متقارن است.
اگر بیمار با دقت به توصیه های متخصص عمل کند، استفاده صحیح از ریتینر را جدی بگیرد، مراقبت های بهداشتی روزانه را رعایت نماید و پیگیری های منظم را در برنامه خود قرار دهد، نتایج درمان دوم می تواند بسیار موفق و ماندگار باشد.
در نهایت، انتخاب یک متخصص ارتودنسی با تجربه و رویکرد علمی، کلید اصلی برای موفقیت در ارتودنسی دوباره و حفظ زیبایی لبخند در سال های آینده خواهد بود.
سؤالات متداول
بله، در مواردی که دندان ها به مرور زمان از جای خود جابه جا شده اند، یا درمان اولیه ناقص بوده، یا مشکلات جدیدی در فک و دندان ها به وجود آمده باشد، ارتودنسی برای بار دوم یا حتی سوم دندان کاملاً ضروری است. این درمان نه تنها برای زیبایی لبخند بلکه برای عملکرد صحیح فک و سلامت دهان اهمیت دارد.
خیر، معمولاً شدت ناراحتی در ارتودنسی دوباره مشابه یا حتی کمتر از درمان اولیه است، به خصوص اگر تغییرات دندانی محدود باشند. با این حال، برخی افراد ممکن است به دلیل حساسیت بیشتر ریشه ها یا تحلیل استخوان، کمی درد بیشتری تجربه کنند که معمولاً با داروهای ساده کنترل می شود.
بله، در بسیاری از موارد، ارتودنسی دوباره دندان را می توان با الاینرهای شفاف مانند اینویزالاین انجام داد، به ویژه اگر مشکل خفیف یا متوسط باشد. البته تشخیص قطعی باید توسط ارتودنتیست انجام شود تا مشخص شود این روش برای شما مناسب است یا خیر.
