چرا باید به بهداشت دهان و دندان اهمیت بدهیم؟

بهداشت دهان و دندان یک موضوع بسیار ساده اما پر اهمیت است. فرقی نمی کند که شما چند سالتان باشد، کودک، نوجوان و یا میانسال حتی اگر کهن سال هم باشید بهتر است به دنبال روش هایی برای افزایش بهداشت دهان و دندان باشید. چرا که با رعایت بهداشت خواهید توانست عمر مفید دندان ها را افزایش بدهید و حالت طبیعی دندان هایتان را حفظ نمایید. در این مقاله از مجله دندانپزشکی لبخندفا راهکارهایی ارائه می دهیم که بتوانید از دندان هایتان مراقبت کنید و اطلاعات بیشتری در این زمینه بدست آورید.

آشنایی با بخش های مختلف دهان و دندان

دهان و دندان شامل بخش های مختلفی هستند و برای اینکه بتوان بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کرد، ابتدا باید به خوبی با این بخش ها آشنا باشید:

• دهان

دستگاه گوارش یکی از مهم ترین دستگاه های بدن است. دهان اولین بخش آن است و از لب شروع می شود و به حلق منتهی می شود. این بخش وظایف مهمی مثل جویدن، صحبت کردن، خندیدن، چشیدن، گاز گرفتن و بلعیدن غذا را به عهده دارد. دهان هم دارای بخش های مختلفی مثل لب، زبان، کام، فک بالا، فک پایین، دندان، لثه، حفره دهان و غدد بزاقی است. در دهان غدد بزاقی وجود دارد که وظیفه تولید مایع شفاف رنگ (بزاق) را بر عهده دارد. وجود این ماده باعث می شود که عمل بلع غذا آسان تر و عمل چشین طعم غذا و مایعات به واسطه زبان سریع تر انجام بشود. همچنین این مایع به سلامت و استحکام دندان ها هم کمک می کند.

• دندان

اگر دقت کنید می بینید که در داخل استخوان فک بالا و پایین، دندان ها قرار دارند و وظیفه اصلی آن ها حفظ زیبایی صورت، صحبت کردن و عمل جویدن است. در مجموع 32 عدد دندان روی استخوان فک قرار دارد که هر کدام در اصطلاح دندان پزشکی نامی برای خود دارند. اما جالب است بدانید که 4 تای این دندان ها به عنوان “دندان عقل” شناخته می شود، در بزرگسالی رشد می کنند. هر یک از این دندان ها بر اساس شکل خود توانایی ویژه ای برای عملیاتی مثل بریدن (دندان های پیش)، پاره کردن (دندان های نیش) و نرم و خرد کردن (دندان های آسیا) دارند.

حالا که با بخش های مختلف دهان و دندان آشنا شدیم می توانیم در مورد رعایت بهداشت دهان و دندان بیشتر صحبت کنیم:

تعریف بهداشت دهان و دندان

بهداشت دهان و دندان یک تعریف کلی از مجموعه کارهایی هست که هر روز باید برای مراقبت و نگهداری از دندان انجام بدهیم و با انجام آن ها می توان از بروز مشکلاتی مثل بوی بد دهان و پوسیدگی دندان جلوگیری کرد.

به این مثال دقت کنید:

• مثال

حتما تا حالا پیش آمده که هنگام صحبت با دوستانتان یا هنگامی که در کنار آن ها ایستاده و با آن ها صحبت کردید، و متوجه بوی بد دهان آن ها شده اید. این بوی بد بخاطر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. در دهان هر کسی میکروب های زیادی وجود دارد که این میکروب ها باعث بروز بیماری نمی شوند، اما نوع خاصی از آن ها باعث می شود که پوسیدگی روی دندان به وجود آید. بوی بد دهان نباید با بوی سیر، بوی غذا و یا هر بوی دیگری اشتباه گرفته شود. بوی بد دهان درست زمانی به عنوان بیماری تلقی می شود که فرد همیشه و به صورت مداوم با این مشکل مواجه باشد. در این صورت تاکید بیشتری بر رعایت اصول بهداشت دهان و دندان می شود و بهتر است در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: معرفی بهترین قرص ها برای رفع بوی بد دهان

اصول بهداشت دهان و دندان چیست؟

اصول بهداشت دهان و دندان شامل مجموعه اقدامات زیر است:

• مسواک زدن
• نخ دندان کشیدن
• مراجعه منظم به دندانپزشک

با اینکه این کارها بسیار ساده هستند، اما به شما کمک می کند که دندان هایی سالم تر داشته باشید.

تکنیک ها و روش های اصلی حفظ بهداشت دهان و دندان

با توجه به اینکه راه های مراقبت از دهان و دندان به سه مورد فوق منتهی می شود، هر یک از آن ها دارای تکنیک ها و روش های اصولی خود هستند. در صورتی که مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مراجعه به دندانپزشک انجام نشود، باعث بروز مشکلات دیگری می شود. در این بخش سعی داریم نحوه انجام و تکنیک صحیح هر یک را با دقت بیشتری بررسی کنیم.

روش صحیح مسواک زدن

یکی از راه های تقویت لثه و تمیز کردن دندان ها مسواک زدن است.

• شرایط مسواک خوب

مسواک خوب باید از جنس نایلون نرم و سر موهایش گرد باشد. بنابراین استفاده از مسواک با جنس موی سخت پیشنهاد نمی شود. اغلب مسواک ها را می توان به مدت 3 الی 4 ماه استفاده کرد. موهای مسواک باید کاملا مرتب باشد. بهتر است اندازه مسواک مطابق با شرایط دهان و دست فرد باشد (مسواک های خیلی بزرگ یا خیلی کوچک مناسب نیستند). شکل مسواک اغلب بر اساس سلیقه افراد متفاوت بوده و دسته مسواک کمی خمیده بهتر می تواند دندان های پشتی را تمیز کند.

• شرایط خمیر دندان خوب

همیشه به یاد داشته باشید از خمیر دندان هایی استفاده کنید که حاوی فلوراید باشند، فلوراید اغلب جلوی پوسیدگی دندان را می گیرد. امروزه اغلب خمیردندان ها فلوراید دارند. همچنین خمیر دندان ها به دسته هایی مختلفی مانند ضد حساسیت، خوشبو و خوش طعم کننده نیز تقسیم می شود.

• نحوه صحیح مسواک زدن

گاهی افراد فکر می کنند، مسواک زدن اصول خاصی ندارد و همینکه در مدت کوتاهی مسواک زده شود، کافی است. اما باید گفت مسواک زدن شیوه اصولی خود را دارد:

1- ابتدا دهان را با آب بشویید، سپس به اندازه یک نخود، خمیر دندان روی مسواک قرار بدهید و خمیر دندان را داخل موهای مسواک قرار بدهید.

2- دندان های بالا و پایین را به صورت جداگانه مسواک کنید. مسواک کردن دندان های بالا از قسمت عقب شروع شده و به ترتیب تمامی سطوح خارجی، داخلی و جونده تمام دندان ها مسواک زده می شود. دقت کنید که سر مسواک بتواند 2 الی 3 مسواک را تمیز کند. دقت کنید که موهای مسواک در زاویه 45 درجه نسبت به محور طولی دندان و لثه قرار بگیرد. بعد از اینکه مسواک روی دندان و لثه قرار گرفت، با حرکات لرزشی، حرکات کوتاه و سریع به سمت عقب و جلو بدون جا به جایی مسواک، دندان ها را تمیز کنید.

3- تمیز کردن سطوح داخلی دندان ها هم مانند مسواک کردن سطوح خارجی انجام می شود و برای سطح داخلی دندان های جلو باید مسواک به شکل عمودی قرار بگیرد.

4- برای مسواک زدن دندان های جونده می توانید موهای مسواک را در تماس با سطح دندان قرار داده و کمی فشار بدهید تا موهای مسواک به خوبی داخل شیارهای آن قرار بگیرد. در نهایت چند بار مسواک را به سمت جلو و عقب ببرید.

نکته: مسواک زدن در جهت افقی و با شدت زیاد باعث تحلیل لثه و افزایش حساسیت در طوق دندان می شود.

پس از اینکه مسواک زدید، مسواک را خوبی بشویید و در جایی دور از آلودگی قرار بدهید و هیچ گاه مسواک خیس را در جعبه سر بسته نگذارید. چرا که رطوبت هوای جعبه زیاد شده و باعث افزایش رشد میکروب ها می شود.

• تعداد دفعات مسواک زدن

بهتر است در هر روز 2 بار مسواک زده شود، یک بار صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب، یک بار شب ها قبل از خوابیدن! به دلیل اینکه زمان خواب جریان بزاق و حرکات زبان و گونه برای تمیز کردن محیط دهان کمتر می شود، احتمال پوسیدگی دندان افزایش می یابد.

نخ دندان کشیدن

نخ دندان کشیدن نیز یکی دیگر از روش های مراقبت از دندان ها است. به یاد داشته باشید که با مسواک زدن سطح میان دندانی تمیز نمی شود و میان دندان ها غذا باقی می ماند. در نهایت می توان با استفاده از نخ دندان آن باقی مانده غذا را تمیز کرد. نخ دندان، نخ نایلونی است که باید آن را از داروخانه تهیه کرد. نوع نخ دندان نیز بر اساس علاقه شخصی قابل انتخاب است.

• نحوه صحیح کشیدن نخ دندان

نحوه صحیح کشیدن نخ دندان به صورت زیر است:

1- قبل از استفاده دست ها را با آب و صابون بشوئید.

2- حدود 30 الی 45 سانتی متر از نخ دندان را ببرید و دو طرف نخ را دور دو دست به دور انگشت وسط بپیچید.

3- سه انگشت آخر را ببندید و دو دست را از هم دور کنید تا نخ محکم کشیده شود. به این ترتیب انگشت نشانه و شست هر دو دست آزاد می ماند.

4- قطعه ای از نخ به طول 2 تا 2.5 را بین انگشتان شست و اشاره نگه دارید.

5- برای وارد کردن نخ بین دندان های فک پایین از دو انگشت اشاره و بین دندان های فک بالا از دو انگشت شست یا یک شست و یک نگشت اشاره استفاده کنید.

6- نخ را با حرکتی شبیه اره کشیدن به آرامی به فضای بین دندان ها وارد کنید و مراقب باشید فشار نخ لثه را زخمی نکند.

7- سپس ابتدا نخ را به سطح کناری دندان جلویی تکیه داده و با ملایمت به زیر لبه لثه ببرید و آن را به دیواره دندان بچسبانید و چند بار به طرف بالا و پایین حرکت دهید. به آرامی این عمل را انجام بدهید. این کار را برای تمامی دندان ها انجام دهید.

8- بهتر است روزی 2 بار شب ها قبل از خواب و صبح ها بعد از صبحانه از نخ دندان استفاده کنید.

نکته: دقت کنید اگر هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، درد و خونریزی وجود داشت، نگران نشوید. در اکثر مواقع با ادامه این کار، حساسیت لثه از بین می رود و در صورتی که بیش از یک هفته ادامه یافت می توانید به پزشک مراجعه کنید.

• مراجعه منظم به دندانپزشک

دقت کنید که بیماری دندان مانند پوسیدگی را شکستگی دندان به یکباره رخ نمی دهد. بلکه در دراز مدت رخ می دهد و اگر پیگیری نشود به منجر به عفونت لثه، درد دندان، تحلیل لثه می شود. بنابراین حتی اگر دندان هایتان هیچ مشکلی نداشته باشند، سعی کنید سالی یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: با لیست 5 تایی بهترین جراحان دندانپزشک آشنا شوید.

عوارض عدم رعایت بهداشت دهان و دندان

رعایت بهداشت دهان و دندان از اهمیت ویژه ای برخوردار است و همواره سعی داریم به تاکید بیشتر این موضوع بپردازیم. جامعه پزشکی و دندانپزشکی همیشه بر عقیده هستند که بهترین درمان، پیشگیری است. بنابراین با رعایت بهداشت دهان و دندان و یک کار بسیار کوچک، می توانید جلوی بسیاری از مشکلات و بیماری ها را بگیرید. عوارض عدم رعایت بهداشت دهان و دندان شامل موارد زیر است:

• سرطان
• بیماری قلبی
• عفونت تنفسی
• دیابت
• ناباروری
• بیماری کلیوی
• وجود تداخل در هضم غذا
• پوسیدگی دندان
• به وجود آمدن بوی بد دهان (هالیتوزیس)

درمان های رایج در صورت بروز آسیب به سلامت دهان و دندان

با وجود توصیه های اکید نسبت به رعایت اصول بهداشت دهان و دندان، باز هم ممکن است برخی نسبت به این امر توجه کافی نداشته باشند که باعث بروز آسیب به دندان ها می شود. در صورت وجود آسیب، راه های درمانی زیادی وجود خواهد دارد. اولین قدم مراجعه به دندانپزشک است. وی می تواند مشکل را ریشه یابی کند و بهترین راه درمانی را پیشنهاد بدهد.

در این مقاله از لبخندفا سعی کردیم شما را بیشتر با بهداشت دهان و دندان آشنا کنیم. اگر اصول بهداشتی دهان و دندان را رعایت کنید، هیچ گاه با مشکل مواجه نخواهید شد. اما در هر حال سعی کنید به صورت منظم به متخصص دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت دندان هایتان را بررسی کند و بهترین راهکار را پیشنهاد بدهد.